Heiligen verzameld

Van 3 oktober 1999 tot 26 maart 2000 is de wisseltentoonstelling gewijd aan heiligen die verzameld zijn door het echtpaar Nel en Cor van der Coelen uit Horst-America. Veel heiligen zal men zich bij het zien van de beelden weer herinneren. Vooral voor hen die het Rijke Roomse Leven aan den lijve hebben ondervonden, waren heiligen vertrouwde gezellen.
Door de secularisatie en de verzakelijking ging de laatste 30 jaar veel verloren. Er is een kentering. Men krijgt weer belangstelling voor pelgrimstochten en bedevaarten. Heiligenbeelden zijn weer in trek. De volksdevotie en volksreligie, de legendes, kerkelijke en volks-gebruiken zijn een cultuurbezit dat niet verloren mag gaan. Bovendien zijn de heiligen verbonden met onze geschiedenis. Vele mensen hebben bij hun geboorte een naam gekregen die rechtstreeks of indirect is afgeleid van een heilige. Welke Jan, Bas of Gonnie  weet nog iets van de heilige naar wie hij of zij vernoemd is, de levensloop, de legendes en de betekenis van de naam?  In verschillende streken vierde men in plaats van zijn verjaardag de naamdag van de heilige naar wie men vernoemd was. Achternamen zoals Jeurissen en Franssen zijn van heiligen afgeleid. Plaatsen zijn naar hen genoemd: Sint Willibrord, Sint Anthonis, St.Oeden- rode. Parochies, gilden, schutterijen en muziekgezelschappen hebben hun patroonheiligen.

In de Middeleeuwen hadden we geen horloges met datumaanduiding.  De kerkelijke kalender bepaalde de dagelijkse gang der dingen. Men had de verjaardagen van de heiligen om te weten welke dag het was. Denk aan de St. Elisabethsvloed, de Bartholomeusnacht. Een aantal van die heiligen-dagen kennen we nu nog, zoals St.Nicolaas (6 dec.), Drie Koningen (6 jan.), de ijsheiligen (Pancratius 12, Servatius 13, Bonifacius 14 mei), St.Jan (24 juni) en nog niet zo lang geleden heeft de commercie de aandacht weer gevestigd op Valentijnsdag (14 febr.). De feestdagen van de heiligen markeerden de seizoenen in de toenmalige argrarische maatschappij. We kennen nog vele weerspreuken: “Regen op St.Margriet (20 juli) geeft 6 weken boerenverdriet” ” St.Giel (1sept.) met zonneschijn,dat zal nog 4 weken zijn” “Bouwt met St.Anna (26 juli) de mier hopen, de winter zal niet zacht verlopen”. Heiligen beschermden tegen ziekten en gebreken. Bij kinder- en keelziekten wendde men zich tot de H.Blasius, tegen oogkwalen tot de H.Oda. En tegen veeziekten kon men zich o.a. wenden tot de H.Gerlachus. Als men iets kwijt is bidt men nog: “H.Antonius beste vrind, zorg dat ik mijn….weer vind.” Op de tentoonstelling is een grote trefwoordenlijst op de panelen aangebracht waarop men kan vinden bij welke heilige(n) men moet zijn voor ziekten en gebreken en voor de beroepsgroepen. Er staan ook groepen beelden van één heilige zodat men de verschillende uitvoeringen kan zien. Bij slechts een klein aantal beelden hangt een beschrijving. Bij de overige wordt volstaan met de naam en de feestdag. De korte beschrijving vindt men in de map op de leestafel bij de tentoonstelling. Daar liggen ook de uitvoerige levensbeschrijvingen en vaak prachtige legendes in de diverse boeken. Moderne boeken van de laatste jaren en boeken uit de 2e helft van de vorige eeuw. Het is interessant de verhalen te vergelijken.