Het grensoverschrijdende Kulturgeschichtliches Museumsnetzwerk Niederrhein kent 50 musea en culturele instellingen in het land van Rijn en Maas. Museum de Locht maakt deel uit van dit unieke samenwerkingsverband. In het kader van de derde gezamenlijke tentoonstellingsreeks kijken de deelnemers van dit netwerk van november 2014 tot maart 2016 ‘Hemelwaarts’.

Dit keer staat alles in het teken van geloof en religie in het gebied van Rijn en Maas. Aan dit complexe en gevoelige thema wordt op zeer verschillende manieren vorm gegeven.

Katholieken, protestanten, vrije gemeenten, Joodse gemeenten en moslims: het gebied aan Rijn en Maas was en is een smeltkroes van religies. In de tentoonstelling “Het Hemelrijk”, die Museum de Locht organiseert, staat de katholieke geloofsgemeenschap centraal.

Devotie en vroomheid ging en gaat gepaard met een kleurrijke verscheidenheid aan beelden en symboliek. Vormen en kleuren hebben een vaste betekenis. Via religieuze feesten, geloofsrituelen en bedevaarten komen we uiteindelijk uit bij de vraag: “Waar woont God?”. Het rijke kerkenlandschap langs Rijn en Maas, met imposante godshuizen vormt het begin van een antwoord op deze vraag. Vele kerken hebben hun deuren moeten sluiten; veel kloosters staan leeg. Welke betekenis hechten mensen tegenwoordig nog aan religie, bezinning en spirituele beleving? Met deze vraag kan men op pad en op bezoek bij verschillende musea.

Museum de Locht richt zich in dit grotere verband op de beelden van heiligen. Onze wisseltentoonstelling heet “Het Hemelrijk” en is tot 20 april 2015. Daarna komen de beelden in de nieuwe kapel te staan.

Op de tentoonstelling wordt een groot aantal heiligen getoond. Heiligen zijn mannen en vrouwen die door de Katholieke Kerk worden gezien als bemiddelaar tussen God en de mensen. Zij hebben bij leven wonderen verricht of hebben onmenselijke ontberingen doorstaan.

Elke heilige vormt voor gelovige mensen een voorbeeld en een bron van inspiratie bij het streven naar goedheid in het leven. De devotie en geloofsbeleving rondom de heiligen, de legendes, kerkelijke gebruiken en niet-kerkelijke tradities en rituelen zijn een belangrijk cultuurbezit uit het verleden.

Het is van belang dat we niet vergeten hoe het was, om goed te kunnen begrijpen waar wij nu staan in de geschiedenis. De heiligen zijn nauw verbonden met onze geschiedenis. Veel mensen hebben bij geboorte een naam gekregen van een heilige of een naam die daarvan is afgeleid. Veel achternamen zijn ook van heiligen afgeleid. Hetzelfde geldt voor woonplaatsen. Katholieke parochies, gilden, schutterijen, fanfares en harmonieën in Katholieke geloofsgemeenschappen hebben allemaal een “Patroonheilige”, die hen tot voorbeeld is en waarvan men gelooft dat deze heilige hen beschermt.

Er zijn veel met heiligen verbonden feesten, zoals de kermis of grote marktdagen. De feestdagen van heiligen markeerden in het verleden de seizoenen (denk bijvoorbeeld aan Sint Maarten). In sommige weerspreuken komen heiligen voor, zoals: “Als het vriest op St. Sebastiaan (20 januari), dan is het op 2 februari met de vorst gedaan.”

Het is een indrukwekkende verzameling. Bij slechts een klein aantal beelden hangt een beschrijving. De overige vindt men in de map op de leestafel. Daar liggen ook uitvoerige levensbeschrijvingen en vaak prachtige legendes in de diverse boeken, zowel nieuwe als hele oude. Het is interessant de verhalen te vergelijken.