In de kleerkast, die in de slaapkamer naast de zitkamer in de boerderij staat, hangt onder meer een doodshemd. Van thuis geweven linnen gemaakt, eenvoudig in elkaar gezet, voorzien van een monogram. Een doodshemd vol symboliek. Uit de tijd dat de bewoners van het platteland probeerden te leven van wat het land, de tuin en de dieren opbrachten. Selfsupporting tot en met de kleren aan je lijf.
Bij de meeste huizen teelde men vlas, waaruit na veel arbeid linnen garen werd gewonnen. Linnen en wol waren de grondstof voor kleding. Spinnen van het linnen en wolgaren gebeurde van St. Lambert (17 september) tot St. Geertrui (17 maart). De aanstaande bruid mocht het laatste uur van elke avond voor zichzelf spinnen, voor de uitzet. Het gesponnen garen ging naar de wever. Het eerste wat de bruid in spe van het geweven doek maakte, waren twee nachthemden, één voor haarzelf en één voor haar man. Vaak werden de hemden voorzien van een monogram. Was er nog voldoende doek, dan werd er nog een laken gemaakt.
De bruiloft kwam. De geschenken, die de gasten meebrachten, waren altijd praktisch, zoals huisraad en/of kleine meubelstukken. Vaak was er ook een linnen doodshemdje bij, voor een kindje: één zal je moeten “afgeven”. De kindersterfte was vroeger hoog.
Het bruidspaar droeg de hemden in de huwelijksnacht. Het laken lag op het bed. De volgende dag werden hemden en laken zorgvuldig gewassen en opgeborgen. Het laken kwam pas weer op het bed, bij de eerste bevalling. De hemden werden weer gedragen – hopelijk vele jaren later, maar dat was niet altijd zo – na overlijden, als de eigenaar of eigenares lag opgebaard en ging mee in de kist.
Elk jaar wordt het hemd gewassen en dan weer zorgvuldig opgeborgen.
Het hemd symboliseert op een ontroerende wijze hoe dicht toen leven en dood naast elkaar stonden. Er zit iets lieflijks in: de kleding, die de liefde van de bruiloftsnacht nog in zijn vezels heeft, omhult je in het graf. Misschien zit er de gedachte achter, dat het wat minder eenzaam is in het graf. Het verdriet was er niet minder om, maar men accepteerde dit, omdat het nu eenmaal zo was, bepaald door de Hogere Macht.
Gérard Achten.